मुसलमान गाउँको दसैं
- अब्दुल्लाह मियाँ, काठमाडौं आश्विन २५, २०७३- मुसलमानका घरमा कहिल्यै जमरा राखिँदैन । तर, घटस्थापनाका दिन हिन्दुहरुका घर–घरमा जमरा राखेको चाँही हरेकजसो मुसलमानलाई थाहा हुन्छ । पहाडी अधिकांस जिल्लाका मुसलमान वस्तिमा दसैंको अलग्गै रौनक हुन्छ । घटस्थापनाका दिन जमरा राखेसंगै हिन्दुको वस्तीसँग कुम मिलाएर बसेको मुसलमान वस्तिमा पनि दसैंको झल्को सुरु हुने गर्छ । गोरखा, लमजुङ, स्याङ्जा, कास्की, तनहुँ, धादिङ, नुवाकोट, पाल्पा, पर्वत, बागलुङ, म्याग्दी, अर्घाखाँची, दाङ, प्युठान, गुल्मी, अछाम, बाजुरा, डडेलधुरा, डोटीलगायतका पहाडी जिल्लामा छरिएर रहेका मुसलमान वस्तिमा दसैंको बेग्लै खालको रौनक हुन्छ । गोरखा, लमजुङ, स्याङ्जा, कास्की, तनहुँका विभिन्न गाउँको कुरा गर्दा फुलपातीको दिनदेखि नै उमंग सुरु हुन्छ । हिन्दु धर्माबलम्बी बाहुन, क्षेत्री, मगर, नेवार, गुरुङ, दलितसंगै मुसलमान वस्ती पनि जोडिएका हुन्छन् । हिन्दुवस्तीमा जस्तै मुसलमान वस्तिमा पनि रोटे र लहरे पिङ राखिएको हुन्छ । दसैं मुसलमानको पर्व होइन । तर, मुसलमान गाउँ पुग्दा उनीहरुले पनि दसैं उल्लासपूर्वक मनाईरहेको देख्दा कतिपयलाई अचम्म लाग्न सक्छ । तर, सयौं वर्षदेखि पहाडी जिल्लाहरुमा मुसलमानहरुले पनि दसैंलाई आफ्नै हिसाबले उल्लासपूर्वक लिने गरेका छन् । पहिला घटस्थापनालगत्तै मुसलमान यूवा रोटे पिङका लागि जुट्थे ।
जुन पिङ अहिले लगभग लोप नै भैसक्यो । समुहमा मिलेर आवश्यक काठपातको जोहो गरेपछि फुलपातीको दिनमा पिङ राख्न सुरु गरिन्थ्यो । त्यही मुसलमान वस्तीमा राखिएको पिङ खेल्न हिन्दु र इस्लाम धर्मावलम्बी मुसलमानको भींड लाग्थ्यो । अष्टमीका दिन नेवारवस्तीमा राँगोको मार हानिन्छ । बडेमानको राँगो मार हानेको हेर्न मुसलमान युवाहरु पनि नेवार वस्तीको देउताको थानमा जान्थे । मुसलमान युवाहरुले एकै पटकमा खुँडाले राँगो छिनाएको खुब चाख मानेर हेर्छन्/हेर्थे । मार हानेको कथा मुसलमान युवाले घरमै गएर पनि बखान गर्छन् । मुसलमानहरुले मासु नखाने होइनन् । तर, मुसलमानले मन्त्रोच्चारण गरि हलाल गरिएको जनावरको मासु खाने परम्परा रहँदै आएको छ । त्यही भएर दसैंकै आसपासमा मुसलमानले पनि हलाल गरिएको मासु खान्छन् । रांगो, खसी, बोकाको मासु काटेर समूहमा खाने गरिन्छ । वर्षौदेखि संगै जोडिएर बसेका मुसलमानले हिन्दु दाजुभाईवीच शुभकामना साँटासाट गर्छन् । दसैंभरी पिङ खेल्छन् । मुसलमान गाउँमा राखिएका पिङमा हिन्दु रमाएका हुन्छन् । हिन्दुवस्तीमा राखिएका पिङमा मुसलमान युवा रमाएका हुन्छन् । हिन्दु मुसलमान संगसंगै मिलेर बस्दाको मिठासपन नै यही हो । हिन्दुको पर्वमा हिन्दु मात्र होइन मुसलमान पनि रमाउने । मुसलमाननको पर्वमा हिन्दु पनि रमाउने । पिङ राखिएको एक दुई दिनसम्म निकै भीडभाड हुन्छ । वर्षमा एक पटक पिङ राखिने भएकाले पनि पिङ खेल्ने सबैको धोको हुन्छ । तर, टीका (विजया दशमी) का दिन हिन्दु र मुसलमान वस्तीका पिङमा जहिल्यै होलो हुन्छ/हुन्थ्यो । त्यसैले टीका नलगाइन्जेलसम्म अधिकांश पिङमा मुसलमानको मात्र घुईँचो हुन्छ/हुन्थ्यो । मुसलमानले टीका लगाउँदैनन् । तर, दसैंका बेलामा टीकाबाहेक रमाईलो गर्न मुसलमानले केही पनि बाँकी राख्दैनन् । त्यसले दसैं सबैको पर्व हो भन्ने भाव झल्काउँछ । ‘दसैंमा टीका मात्र लगाइन्थेन, हिन्दु साथीहरुसंग खुब रमाईलो गरिन्थ्यो,’ लमजुङ बेसिसहर घर भई काठमाडौं बस्ने जनमत मियाँ भन्छन्, ‘दसैं सबैको पर्व हो भन्ने फिलिङ हुन्थ्यो ।’ समय अलिक फेरिएको छ । गाउँका यूवा जति वैदेसिक रोजगारीमा होमिएपछि केही वर्ष यता पिङको रौनक घट्दो छ । मुसलमान बस्तीमा मात्र होइन हिन्दु वस्तीमै पनि पिङ घट्न थालेको मियाँ बताउँछन् । ‘यूवापुस्ता विदेसिएका कारण टोलटोलमा पिङ राख्ने प्रचलन विस्तारै ओझेलमा पर्न थालेको छ,’ मियाँ भन्छन् । विगतमा जस्तो पिङको प्रचलन खस्किँदै गए पनि हिन्दु मुसलमानबीचको भावनात्मक सम्वद्ध भने उत्तिकै झाँङ्गिएको देख्छन् गोरखा ताप्लेका शिक्षक रज्मदिन मियाँ । ‘सबै जातजातीका संस्कृतीको आफ्नै महत्व छ,’ मियाँ भन्छन्, ‘त्यसैले हिन्दु–मुसलमान एकापसमा संगसंगै रमाइरहेका छन् ।’
This is dummy text. It is not meant to be read. Accordingly, it is difficult to figure out when to end it. But then, this is dummy text. It is not meant to be read. Period.
ConversionConversion EmoticonEmoticon